اطلاعات فیلم

  ◀کارگردان: همایون اسعدیان

  ◀ژانر: اجتماعی

  ◀زمان: 97 دقیقه

  ◀سال تولید: 1387

 

خلاصه فیلم

   سیدرضا طلبه‌ جوانی است که به تازگی همراه با همسرش زهرا سادات و دو فرزندش به تهران آمده است،تا در کلاس‌های استاد اخلاقی به نام حاج آقا رحیم  که در تعریف او چیزهای زیادی شنیده است شرکت کند.سید رضا خانه ای کوچک اجاره نموده و قرار است در تهران ساکن شود اما در همین حالی که زندگی اش کم کم دارد سروسامان می گیرد ناگهان متوجه می شود همسرش زهرا سادات بیمار است پس از اینکه به بیمارستان می روند مشخص می شود زهرا سادات به بیماری سخت ام اس مبتلا شده است بیماری ای که باعث ناتوانی فرد شده و احتمالا به فلج شدن فرد خواهد انجامد. به ناچار برای تهیه هزینه درمان او تغییراتی در شیوه زندگیش می‌دهد اکنون او به کلاس های حاج آقا رحیم که برای آن به تهران آمده بود نمی رسد و می بایست کارهای خانه را انجام دهد بچه داری کند پخت و پز کند و همه کارهای خانه را انجام دهد ازطرفی برای هزینه های درمانی مجبور می شود به قالیبافی روی آورد و قالی نیمه کاره ای را که همسرش در حال بافت آن بود کامل نماید. بالاخره پس از آنکه معلوم می شود بیماری درمان ندارد و فقط می شود از پیشرفت آن جلو گیری کرد زهراسادات را به خانه می آورد و سعی می کند با او زندگی کند و توجهش را به همسرش که اکنون به خاطر مریضی اش قدر و قیمتش را فهمیده است مضاعف نماید.

جامعه هدف

  ◀خانواده

مفاهیم مرتبط

 

  ◀عشق

  ◀محبت

  ◀پشتکار

  ◀از خود گذشتگی

  ◀صفا و صمیمیت

ارزش های بازنمایی شده در فیلم

   ✓ارزش های اسلامی

 حضور خدا

یکی از نکاتی که ما متاسفانه کمتر در فیلم ها مشاهده می کنیم حضور خداست. غایب بزرگ در فیلم های ما خود حضرت حق است. البته شاید در حد قسم خوردنی خداحافظی ای و مواردی از این دست خدا باشد اما  دریغ از اینکه سطحی ترین مسائل مثل اینکه توکلی مناجاتی و یا دیگر کارهایی که مخاطب خدا رادر نظر می گیرد و نشان می دهد که این فیلم در یک بستر و در یک جامعه اسلامی و ایمانی شکل گرفته است در فیلم داشته باشیم متاسفانه بسیار کم دیده می شود یا می توان گفت ندرتا با چنین صحنه هایی مواجه می شویم اما طلا ومس خدا را با خود در فیلم دارد واین می تواند ارزنده ترین نکته فیلم باشد.

پرداختن به روحانیت

در کشور ما که نام روحانیت با دین گره خورده است و خیلی ها در مورد مسائل دینی روحانیت را ارجح دانسته و آنها را به عنوان نمانیده های دین قلمداد می کنند پرداختن به چنین موضوعی بدون توجه به بعد مادی آن از نکات مثبت و ارزنده این فیلم است. چراکه می توان گفت روحانیت با دین عجین شده است و در واقع اگرما روحانیت را تکریم کنیم دین را تکریم کرده ایم.

نماز

از دیگر مواردی که در فیلم های سینمایی ایرانی در عین ناباوری حضور کمرنگی دارد بحث نماز است با اینکه اکثر و قریب به اتفاق مردمان سرزمین اسلامی ایران دین دارند و نماز را هرچند دست و پاشکسته به پا می دارند اما در فیلم های ما در زندگی روزمره شخصیت های فیلم نشانی از نماز نیست. ذکر این نکته ضروری است که نگارنده پرداختن به نماز را در زندگی یک فرد مسلمان امری بدیهی می داند اما در روزگاری که به این امر پرداخته نمی شود اگر فیلمی این کار را انجام داده باشد به عنوان یک شاخصه وارزش اسلامی باید از آن یاد کرد.

پرداختن به مسئله مغفول حجاب

سینمای ایران از یک بیماری مهلک رنج می برد و آن عدم تعریف حجاب و پوشیدگی است. تکلیف ما و سینمای ما با حجاب و پوشش مشخص نیست و در بسیاری از فیلم ها به سادگی از کنار این موضوع گذر می شود این امر هم به اعتقادات سازندگان فیلم ها و هم بازیگران بستگی دارد. در فیلم طلا ومس در چند جای فیلم مثل صحنه بیمارستان و حجاب زهرا سادات این امر به خوبی قابل مشاهده است. با این توضیح و براساس سیر داستان بدحجاب بودن خانم پرستار نمی تواند به این نگاه فیلم لطمه بزند.

تکریم زن خانه دار

برخلاف اینکه الان  می خواهند زن خانه دار را موجودی خسته و بی خبر از عالم و بسته نشان دهند اما در این فیلم به خوبی سخنان حکمت آمیز از زبان او می تراود و کارهای منزل مانع از خودسازی و آمادگی روحی و توجهش به همسرش نمی شود. فیلم توانسته است با خدا بودن و آرام بودن را در چهره زهرا سادات به مخاطب القا کند در عین اینکه او با سختی ها و مشقت های فراوانی هم دسته پنجه نرم می کند. خلاصه کلام اینکه این مفهوم را که زن خانه دار را آدمی بریده از جامعه قلمداد می کنند در هم شکسته است یا لااقل در این جهت حرکت کرده است.

پرداختن به شان سادات

نکته قابل توجهی که شاید خیلی ساده به نظر برسد اما به نظر نگارنده اهمیت ویژه ای دارد توجه و کرامت و احترام به سادات به عنوان نوادگان پیامبر اسلام است در واقع شما چون منسوب به پیامبر اسلام هستید باید احترامتان نگه داشته شود یعنی اینکه نکته مهم نسبت چیزی یا کسی با پیامبر است ما به آبرو و عزت و احترامی که برای پیامبر داریم تو را تکریم می کنیم و درست هم همین است.

تکریم زندگی سنتی ایرانی-اسلامی

روابط و مناسک و شیوه برخوردهایی که سید رضا با همسرش دارد و روابطی که همسرش با او دارد هم چنین رابطه آنها با فرزندانشان در کل نمادی است از زندگی خانواده های سنتی ایرانی البته شاید خواست کارگردان این بوده است که نشان دهد روابط خانوادگی در قشر روحانی و طلبه اینگونه است اما چیزیکه واضح است این است که این شیوه زندگی در اعم خانواده های سنتی ایرانی بوده است. ساده اند قانع اند آرامند و تا دلتان بخواهد مواردی از این دست که در خانواده های اصیل ایرانی وجود داشته است

پرداختن به اموری مثل درس اخلاق، مناجات و دعا

توجه کارگردان به اموری مثل درس اخلاق، مناجات و دعا که البته هر کدام از اینها می تواند به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد از نکات حائز اهمیت فیلم است نکاتی که تا به حال ندیده ایم به آنها در فیلم های سینمایی توجهی شود. صحنه ای مناجات و دعاهای سیدرضا که بسیار خوب با تصویر کشیده است از صحنه های تاثیر گذار فیلم است و رابطه ساده و بی آلایش او را با پروردگارش به نمایش می گذارد.

 

نمره مثبت7

   ✓ارزش های غیر اسلامی

نشان دادن نوعی گذار باطل در روحانی فیلم

یکی از مسائل بسیار مهمی که در فیلم مورد توجه قرار گرفته است و به شدت در طول فیلم برروی آن تاکید می شود قرار گرفتن سید رضا در یک مرحله گذار است. گویا سید با آمدن به تهران و جداشدن از شهرستان به نوعی باید از زندگی سنتی خود فاصله بگیرد و به مقتضیات زندگی مدرن تن در دهد. در خلال این گذار سید خودش را هم باید تغییر دهد. حتی اگر برخی جاها پابرروی اعتقاداتش بگذارد ظاهرا مشکلی نیست و سید مجبور است امروزی زندگی کند. رفتار سید رضا در انتهای فیلم با دختر همسایه با دختر خودش و مواردی از این دست و تفاوت نگاهش در ابتدا و انتهای فیلم شاهدی صادق بر این مطلب می تواند باشد.

مسامحه کاری آفت جامعه مدرن (دینداری هم باید مدرن شود)

یکی از باور های غلط در برخورد با احکام اسلامی دیدی مسامحه کارانه است نباید مرز تحجر با پایبندی به احکام قاطی و در هم شود فرضا با آهنگ ها و موسیقی های غیر اسلامی فرد باید تکلیف خود را مشخص کند نباید مرز ها با هم قاطی شده و با دیدی سهل انگارانه در جهت خوشحالی و شاد شدن و اینکه ما دوست داریم و خوشمان می آید مرزها را در نوردید و خط قرمز های دینی را با تصوراتی عرفی و کوچه بازاری رد کرد. در این فیلم اینگونه نشان داده می شود که پس از اینکه سید این کاراها را انجام می دهد بیشتر مورد قبول اطرافیان قرار می گیرد و خودش هم به ناحق البته ازنظر ما راضی تر می شود.

محبت به غیر زمینه ساز محبت به خدا (اصرار بر کم توجهی سید به همسرش)

در فیلم اینگونه نشان داده می شود که سید رضا به همسرش کم توجه بوده است و و اکنون که او مریض شده است تازه متوجه شده است که چه گهری را از دست داده است روحانی قصه ما به همسرش ظاهرا بی توجه بوده است و درست قدر همسر را هم نمی دانسته است اصرار بر اینکه روحانیت در زندگی خانوادگی خود باعث انزوای زن شده است که زن نتواند حق مطلب را به او بگوید می تواند از جنبه های منفی این فیلم به حساب آید.

القای تصورات غلط کارگردان و تعمیم آن

درباره روحانیت چیزی که در فیلم قابل مشاهده است عدم آشنایی کامل سازنده فیلم با زندگی های این قشر است در جای جای فیلم به خصوص در رابطه با رابطه های عاشقانه سید و همسرش کارگردان احساس کرده است چون اینها افرادی دین دار و دین مدار هستند پس لابد در زندگی مشترک خود و جاهایی که روحانیت از دیگران بهتر حتی به مسائل و احکامش آگاه هستند کاری انجام نمی شود و با این امور آشنا نیستند در صورتی که اصلا اینگونه نیست شاید در جماعت حزب اللهی غیر روحانی بتوان افرادی با این رویکرد پیدا کرد اما در روحانیت به خصوص شاید به ندرت یافت شود.

شاگردان حاج آقا رحیم

هرچند سید رضا برای شنیدن درس حاج آقا رحیم آمده است اما ظاهرا شاگردان حاج آقا زیاد تاثیری از ایشان نپذیرفته اند شاگردانی که در فیلم می بینیم آقای درچه است که با صنف طلافروشان ازدواج کرده و رفته است یکی دیگر راننده وانت است که در فضای دیگری است ودیگری آن است که بدون هیچ توجهی پاروی کفش مردم می گذارد و به کلاس می رود و برخورد بد برخی از طلاب با بچه سید رضا هم در ادامه قرار می گیرد. در کل می توان گفت تاثیرات حاج آقا برشاگردانش درست بیان نشده و این می تواند به عدم توجه ما و جدی نگرفتن حاج آقا رحیم بیانجامد.

القای به عمل کار برآید در جمع روحانیون

اینکه از تمامی مفاهیم و موارد به این امر پرداخته شده است اندکی شیطنت آمیز به نظر می رسد مطرح کردن این امر با توجه به اینکه روحانیت یکی از کارهای اصلی اش کارهای نظری و علمی است و بعد نظری کارشان اگر بربعد عملی آن البته از نظر اجتماعی بچربد نمی توان بر آنها خرده گرفت. یعنی اینکه اگر فرد روحانی به کارهای علمی مشغول شود و از منابع دینی مطالب را استخراج کند در واقع کار اصلی اش را انجام داده است و نباید این کار مذمت شود

مشخص نبودن نحوه تعامل با جنس مخالف(مذموم یا ممدوح بودن)

جوری روحانی فیلم با آمدن خانم پرستار به منزلش برخورد می کند که یکی از صحنه های طنز فیلم را درست می کند دستپاچه می شود از خانه بیرون می آید کارهای عجیب غریبی می کند و در یک کلام به نظر می رسد بار اول است که با خانمی نا محرم مواجه می شود. اینگونه صحنه های بچه گانه باعث القای تصورات غلطی در ذهن مخاطب خواهد شد و مخاطب حتی این را به موارد دیگر هم تعمیم خواهد داد.

اصل کارکردن روحانی

تصور غلط رایجی که متاسفانه در سینمای ما وجود دارد کار کردن آخوند است اینکه حتما باید آخوند علاوه بر آخوندی شغل و حرفه ای داشته باشد بنا باشد نجار باشد جوشکار باشد و مواردی از این قبیل که حاج آقای ما در فیلم طلا ومس قالی باف است. اینکه روحانیت اگر بتواند کار کند برای او مزیتی است درست است اما اگر روحانی ای با توجه به مشغله های علمی اش نتواند کار دیگری بکند تمام هم و غم خود را به مباحث علمی و تبلیغی اختصاص دهد نه تنها مایه مذمت او نخواهد بود بلکه تاثیر بیشتری هم از مورد اول خواهد داشت.

 

نمره منفی 3

آیات و روایات مرتبط

 1-عن ابى جعفر (علیه السلام ) قال : ما من قطرة احب الى الله عزوجل من قطرة دموع فى سواد اللیل مخافة من الله لایراد بها غیره .

حضرت باقر (علیه السلام ) فرمود: هیچ قطره اى محبوب تر در نزد خدا نیست از قطره اشکها در تاریکى شب که بنده به واسطه خوف خدا بدون ریا مى ریزد.(اصول کافى ، ج 1، ص 484)

 2-الصَّلاهُ رَأسُ الاسلامِ
نماز (به منزله) رأس اسلام است.(بحار الانوار، ج ,۱۷ ص ۱۲۷میزان الحکمه، ج ۵، ص ۳۶۷)

 

نمره نهایی