اطلاعات فیلم

 ◀کارگردان : ابراهیم حاتمی کیا
 ◀ژانر: اجتماعی/حادثه ای
 ◀زمان: 114 دقیقه
 ◀سال ساخت: 1376
 ◀کشور سازنده: ایران

خلاصه فیلم

   عباس یک بسیجی شهرستانی است او ترکش خمپاره ای را کنار شاهرگ گردنش از دوران جنگ به یادگار دارد، به اصرار همسرش نرگس برای معاینه به تهران می آید و در خیابان با مربی سابقش در جنگ حاج کاظم روبه رو می شود. حاج کاظم او را نزد پزشک می برد پزشک وضعیت عباس را بحرانی تشخیص می دهد و توصیه می کند هرچه زودتر برای درآوردن ترکش به لندن برود. کاظم برای تأمین هزینه سفر عباس، حاضر می شود اتومبیلش را بفروشد. در آژانس هواپیمایی، خریدار اتومبیل پول را به موقع به کاظم نمی‌رساند و او به ناچار به رییس آژانس پیشنهاد می کند تا رسیدن پول، سوییچ و مدارک اتومبیل را به گرو بردارد، اما رئیس آژانس نمی‌پذیرد. کاظم در اثر تهمت ها و سخنان ناشایست رئیس آژانس عصبانی شده وشیشه دفتر آژانس را می شکند و پس از خلع سلاح یک مأمور نیروی انتظامی، مشتریان آژانس را گروگان نگه می دارد تا مسئولان ترتیب سفر فوری او و عباس به لندن را بدهند. احمد ـ که خود همرزم کاظم بوده ـ به همراه فردی به نام سلحشور به عنوان نمایندگان نیروهای امنیتی وارد آژانس می شوند و از کاظم می خواهند که اسلحه را کنار بگذارد. کاظم نمی‌پذیرد به احمد و سلحشور تا شش صبح مهلت می دهد تا ترتیبات سفرش به لندن را فراهم کنند سرانجام خودرو می رسد، مأموران با نقشه قبلی وارد آژانس می شوند و در حالی که راننده اتومبیل سوییچ آن را در اختیار ندارد، افراد داخل آژانس آزاد می شوند سلحشور، شادمان، همه چیز را پایان یافته تلقی می کنند، اما احمد با بالگرد سرمی رسد و با حکمی از مسئولان رده بالا، عباس و کاظم را به فرودگاه می رساند. اما درست هنگام تحویل سال نو، عباس شهادت می رسد.


جامعه هدف

 ◀عموم جامعه

مفاهیم مرتبط


 ◀ایثار
 ◀سادگی و قناعت
 ◀از خود گذشتن در راه خدا
 ◀عشق
 ◀صداقت و صفا


 ارزش های بازنمایی شده در فیلم


  ✓ارزش های اسلامی

 پرداختن هوشمندانه به نماز
   پرداختن هر فیلم به مقوله نماز به طوری که بتواند رابطه مخاطب را با خدا برقرار کند و برای مدتی بدون هیچ کلیشه ای و خالی از تمسخر مخاطب را به یاد خدا بیندازد قابل تقدیر است و در آژانس یکی زیباترین پرداخت ها در این زمینه انجام شده است. نماز در این فیلم در جاهای حساس و در اوج داستان قرار گرفته است و این نماز را می توان مساوی بار حضور خدا در فیلم دانست که امروزه خدا در فیلم های ما حضور ندارد!

 فداکاری های مثال زدنی در راه اسلام
  عباس و حتی بقیه افراد در چند مورد فداکاری ها و قوتشان بیان می شود در بیمارستان در خود آژانس به این موضع در جاهایی که بتوان تاثیر گذاری بیشتری داشته باشد گفته می شود. تعریف های حاج کاظم از موجود مظلومی مثل عباس بسیار تاثیر گذار و زیبا کار شده است و دلاوری های یک رزمنده بی ادعا را به خوبی به ترسیم می کند.

 سادگی و قناعت
  سادگی و قناعت از سروروی عباس وحاج کاظم می بارد و عجیب است که ملت نفهم موجود در آژانس اینگونه با آنها برداخت می کنند گویی مردمی که آنجا هستند مشتی از خدا بی خبر نامردند حرکات و سکنات این دو دل هر سنگدلی را آب می کند اما دریغ از اندکی تغییر در دل این جماعت عباس سر زمین کار می کند و زحمت می کشد و بسیار هم از زندگی ساده خود راضی است.

 گذشتن از خود در راه خدا
  یکی از دیگر از مواردی که در فیلم به عنوان یک نکته بارز جلوه می کند سخن رفتن از خدا و امام است عباس در واقع این مطلب را به بیننده تفهیم می کند که در راه خدا به جنگ رفته است و با خدا معامله کرده است و حالا که حتی مرگش نزدیک است و مورد بی مهری دیگران قرار می گیرد لحظه از یاد خدا غافل نیست. عباس برای ما دوست داشتنی است و انسان را در فیلم به یاد خدا می اندازد.
تذکر توجه به بازماندگان دفاع مقدس و آرمان های آنان
دفاع مقدس در فیلم به وسیله داستان حاج کاظم که برای جمع تعریف می کند بسیار خوب بیان شده است برگشتگان از جنگ هم با تعابیر مناسب تعریف می شوند و به مخاطب ذهنیتی لطیف از این افراد می دهند که می تواند تاثیر گذار باشد حال چرا بر اهالی آژانس کوچکترین تاثیری ندارد خدا می داند...

نمره مثبت به فیلم 7

  ✓ارزش های غیر اسلامی

 گیر افتادن بین احکام ، اخلاق و ارزش های اسلامی
  با اندکی دقت در جای جای فیلم تقابل انسان و افراد و شخیصت های آن را می بینیم که در دوگانگی هایی قرار دارند که به نظر می رسد این ها در واقع دوگانگی های کارگردان اثرند شخصیت اول داستان در مواقع زیادی وقتی که در موضع تصمیم گیری قرار می گیرد دوراهی ای را پیش رو دارد که یک طرف آن احکام و طرف دیگر این اخلاق به معنای عرفی آن می باشد که بیشتر مواقع هم در فیلم بخش اخلاقی انتخاب می شود و از قمست احکامی و فقهی قضیه صرف نظر می شود
 به سادگی از قانون گذشتن
  قانون یکی از مفاهمی است که به سادگی در فیلم نادیده گرفته می شود ودر جاهای زیادی خواهید دید که به نظر می رسد قانون ها غلط اند و کارایی خود را ندارد و این خط و خطوطی که برای ما ترسیم شده اند مشکلات زیادی دارند همانطورکه در صحنه های آخر فیلم خط خطی شدن خط های سفید که به تازگی هم کشیده شده اند می تواند نماد این امر تلقی شود این که برخی قوانین نیاز به بازبینی و اصلاح دارند سخن حقی است و به صورت کلی و خط خطی شدن تمام خط ها به نظر نوعی زیاده روی در امر این فیلم است

 انتقال درگیری ذهنی کارگردان به بیننده(تقابل منطق واحساس)
   ما گیریم گیر افتاده ایم بین تقابل حاج کاظم باشور احساس  و سلحشور که بسیار منطقی به نظر می رسد. البته این دورا می توان دو سر طیف قلمداد کرد و دو نفر دیگر که احمد کوهی و عباس حیدری هستند در واقع در میانه طیف قرار می گیرند آن چیزی که واضح به نظر می رسد گیر افتادن بیننده و خود کارگردان بین این تقابل است راستی کدام درست می گویند آیا احمد کوهی منکر سخنان حاج کاظم است؟ آیا راضی نبودن عباس تاثیری در کار حاج کاظم دارد؟ و هزار سوال بی جواب دیگر که در فیلم ذهن مخاطب را درگیر می کند.
 استفاده از تم جنگ های بیگانه برای دفاع مقدس
   وجود نوعی عصبیت بعد جنگ و مشکلات روانی ایجاد شده پس از آن تم بسیاری از فیلم های جنگی هالیوود است و بارها بارها این را به تصویر کشیده اند الهام گرفتن از این سینما برای سینمای دفاع مقدس ما کار درستی به نظر نمی رسد در فیلم های مثل متولد چهارم جولای و بعد ظهر سگی کاملا این امر مشخص است البته در مورد فیلم بعد الظهر سگی این امر بسیار واضح تر است چراکه کارگردان اثر گفته است که از این فیلم الهام گرفته است که دراین فیلم ما بایک برگشته از جنگ ویتنام روبرو هستیم

 بر اساس تفسیر خود عمل کردن در جایی که دین اجازه نداده است
   خیلی از جاها هرچند به ظاهر کاراکتر اصلی فیلم می داند این امر کار درستی نیست و شرع این اجازه را نداده است اما به راحتی از آن می گذرد مثلا در جایی که از روی ماشین های مردم می گذرد و یا آنهایی را که دارند حتی او را نفرین می کنند و واضح است که حق الناس به گردنش خواهد آمد به سادگی از کنارشان عبور می کند مواردی اینچنینی که انگار این تشخیص نقش اول یا بهتر است گویم کارگردان است که باید برای ما حجت باشد!

 ملت را انسان هایی نفهم و نادان فرض کردن
   تمامی انسان ها و مردمی که در آژانس گروگان گرفته می شوند آدم هایی ساده نفهم اند وبسیار سحطی فکر می کنند به جز یک پیرمرد عاشق و هر چند گاهی با بیتی شعر ما را می نوازد و از او استفاده می کنیم و بقیه افراد با سخنان کاملا سطحی و برداشت های ساده انگارانه با ماجرا مواجه می شوند یکی از اینها حتی جویای حال عباس نمی شود همه شروع می کنند به طرزی کلیشه ای شبیه شبکه های بیگانه حرف زدن! آژانس حاتمی کیا و یا کشور حاتمی کیا در آژانس را نمی توان نمونه ای از ملت ایران قلمداد کرد چرا که هم ناقص است وهم دچار مشکلات دیگر!

 آیا کسانی که به جنگ می روند در جامعه اسلامی باید مثل بقیه باشند که هیچ کاری نکرده اند؟!
   کسانی که به جبهه رفته اند بعد از جنگ شامل یک سری امتیازات در جاهای مختلف شده اند که مختص ایران هم نیست در بسیاری از کشور های جهان هم وجود دارد. اینکه هی در فیلم تاکید بکنیم و این را یک ارزش به حساب بیاوریم که کسی مثلا دفترچه بیمه هم نگرفته است امری به ظاهر جان نثارانه به نظر می رسد امر بسیار غلط است و حتی می تواند تبعات فرهنگی دیگری هم داشته باشد...

نمره منفی به فیلم 3

آیات وروایات مرتبط

حضرت علی علیه السلام می فرمایند :
القناعهُ راسِ الغِنی
قناعت راس بی نیازی و ثروت است.

 

امتیاز نهایی