بشریت در چنگال رسانه

اطلاعات فیلم

◀نام: نمایش ترومن

◀کارگردان:پیتر ویر

◀سال: 1998

◀زمان:103 دقیقه

◀گونه: کمدی،درام،علمی-تخیلی

◀کشور سازنده: امریکا

جامعه هدف

◀نوجوان

◀جوان

◀بزرگسال

مفاهیم مرتبط

◀آزادی

◀خدا

◀انسان محوری

◀رفاه

◀شادی

خلاصه داستان
   یک شبکه تلویزیونی با زوجی که در شرف بچه دار شدن هستند قراردادی بسته وبه توافق میرسند که این شبکه تلویزیونی از تولد تا مرگ فرزند آنها را به صورت زنده وبصورت نمایش سریال به کل دنیا پخش کنند. زندگی ترومن اکنون حدود سی سال است که برای مخاطبان سراسر جهان پخش می شود. اما اکنون او گویی دوست دارد سفر کند و از جزیره ای که تمام عمرش را در آن سپری کرده است بیرون برود. در راه رسیدن به خواسته اش با صحنه های مشکوکی مواجه می شود بالاخره از بند دوربین ها رها شده و به سمت دریا می رود و بالاخره موفق می شود از این دنیای ساختگی نجات یابد.

مقدمه: مجموعه های تلویزیونی واقع گرا
   مجموعه های تلویزیونی واقع نما (Reality Television) هم اکنون در کشورهای مختلف تولید می شود که فضایی بسیار شبیه به فیلم نمایش ترومن دارند. در این برنامه داستان واقعی آدمهای واقعی دنبال میشود. برای این امر معمولا از عده ای می خواهند که برای مدتی باهم زندگی کنند و مردم شاهد تمام زوایای زندگی آنها باشند. بسیاری از این دست برنامه ها حالت مسابقه نیز دارد و تماشاگران شخصیت محبوب خود را در مرور زمان انتخاب می کنند و آن فرد به ثروت و شهرت زیادی دست پیدا خواهد کرد. این گونه از مجموعه های تلویزیونی از سال ۲۰۰۰ ابتدا در تلویزیونهای آمریکا و بعد در دیگر کشورهای جهان مد شد. شبکه تلویزیونی ام تی وی (MTV) یکی از پیشگامان در عرصه سریالهای واقع نما بوده و هست. کارگردان در مورد انتخاب "جیم کری" برای کاراکتر اصلی گفته است : طبعاً به بازیگرانِ فیلمِ ترومن شو فکر میکردم و به این نتیجه رسیدم که او حتماً باید یک ستارة سینما باشد. این برای منطقِ داستان ضرورت داشت. چرا مردم – 24 ساعته این مرد را تماشا میکنند؟ پاسخ باید این می بود که او ذاتاً یک ستاره است. من همچنین احساس میکردم آدمی که در چنین شرایط غیرعادی و فضای متفاوتی رشد میکند و بزرگ میشود بایستی شخصیتش از پاره ای جهات، اندکی عجیب و غریب باشد. درست نمیدانم؛ اما به نظرم میرسد جیم تا حدودی یک بیگانه است و مردی معمولی نیست.

ارزش های بازنمایی شده در فیلم
نکات مثبت
◀نمایش دنیایی که همه چیز در آن ساختگی و نمایشی است
  دنیایی که همه چیز آن ساختگی و نمایشی است از نکاتی است که در فیلم نمایش ترومن بدان پرداخته می شود. دنیایی که گویی سایه ای از واقعیت است و به هیچ وجه نمی تواند اصل باشد.

◀نقد امپراتوری رسانه ای و دنیایی که آن ها برای انسان ها ساخته اند
  از دیگر نکات مثبت و مهم نمایش ترومن نقد امپراتوری رسانه ای و دنیایی است که این امپراتوری و اربابان رسانه ای جهان برای مردم ساخته اند. دنیایی که توسط این غول ها روزی آرام و امن می شود و روزی سرشار از خشونت و فساد. افرادی که روزی می توانند بهترین انسان های کره خاکی باشند وروزی ابلیسانی گزنده و خطرناک که هر لحظه وجودشان می تواند برای بشریت حادثه آفرین باشد.

◀نقد نظام لیبرال سرمایه داری
  نظام لیبرال سرمایه داری با زندگی به ظاهر آزادی که برای مردمان خود می سازد مورد نقد فیلم نمایش ترومن قرار می گیرد. نظامی که در فرای صورت زیبا و جذابش در واقع اسارت و زندانی بزرگ را برای مردمان آن سرزمین به وجود آورده است. مردمانی که در زندان های نامرئی و زندان هایی که از دید آن ها مخفی شده اند محبوس هستند. به طور کلی نظام لیبرال سرمایه داری غربی با ایجاد زندان های نامرئی توانسته است با به وجود آوردن آزادی ظاهری برای انسان ها آن ها را در چنگال خود اسیر کند و امکان هرگونه کاری که باعث ضربه زدن به این نظام شود را بگیرد. اما می بینیم که رهایی از چنین زندانی هم امکان پذیر است اما این راه بسیار سخت و دشوار است و حتی تا پای جان باید در این مسیر ایستادگی کرد. چرا که برخی منافع عظیمی در چنین زندانی دارند و از بین رفتن آن را برابر با از بین رفتن مطامع و منافع اقتصادی و حتی سیاسی خود می دانند. اینان هم از جهت دیگر تا پای جان برای زنده نگهداشتن چنین نظام و چنین زندانی تلاش خواهند کرد و از هیچ کاری مضایقه نخواهند کرد.

◀ظاهر زندگی آرام و بی دغدغه و باطنی پر از آشوب در زندگی انسان غربی به خصوص
  زندگی اصطلاحا ترو تمیز و شیک انسان غربی هیچ گاه نتوانسته است از ظاهر فراتر رفته و یک زندگی آرام و بدون دغدغه روحی را برای او فراهم کند. ترومن که یک زندگی با تمامی امکانات مالی و مادی دارد هیچ گاه نتوانسته است از لحاظ روحی هم آرام و بدون دغدغه باشد و دائما با خود درگیری روانی دارد. ترومن به عنوان نماد یک انسان غربی با ادعای غرب مبنی بر فراهم کردن بهترین نوع زندگی برای شهروندانش در حال زندگی است اما دغدغه های روانی و روحی او بی پاسخ مانده و هیچ گاه چنین نظامی نتوانسته است بدان پاسخ مناسب بدهد.

◀نمایش شکسته شدن حریم های شخصی در دنیای رسانه زده امروز
  نمایش شکسته شدن حریم های شخصی و زندگی در اتاق یا خانه شیشه ای در دنیای امروز از دیگر نکات مثبت نمایش ترومن است. امروزه رسانه به اتاق خواب ها هم نفوذ کرده اند و هیچ کجا برای انسان امروز جایی خلوت وجود ندارد. انسان امروز از عدم توان خلوت کردن با خود رنج می برد. اندکی مجال برای تفکر و پرداختن به خود ندارد و دائم در این دنیای رسانه زده مشغول بازی نقش هایی است که شاید اکثریتشان غیر واقعی باشد.

◀خطر مواجهه با یک دنیای مجازی تحت عنوان دنیای واقعی(در بازی ها و فیلم ها)
  خطر بزرگی که مردمان این روزگار را تهدید می کند مواجه با دنیای مجازی  و اشتباه گرفتن آن با دنیای واقعی است. بدین معنی که رسانه یک دنیای مجازی را برای انسان می سازد. دنیایی که در بازی ها، فیلم ها و شبکه های اجتماعی مجازی کاملا مشخص و مبرهن است. این دنیای مجازی و قابلیت های موجود در آن اعم از دنیاها، انسان ها و ابزارهای ساختگی که هیچ کدام واقعیت ندارند می تواند به خصوص برای سنین پایین تر خطرناک بوده و یک زندگی غیر واقعی و تخیلی را برای آن ها رقم بزند که هیچ ثمره ای جز سرخوردگی به دنبال نخواهد داشت.

 نکات منفی
◀اومانیسم و آزادی لیبرالی فردی
  یکی از نکاتی که فیلم در ترویج آن چیزی کم نمی گذارد اومانیسم و انسان محوری است. تاکید بسیار زیاد فیلم بر روی اراده و توان انسان و قوای او به نوعی ترویج انسان گرایی است که اکنون بیشتر از هر زمان دیگری به طغیان علیه خدا مشغول است.

◀بریدن از خدا
  که این نکته از دو جهت قابل بررسی است یک اینکه برای آزادی نیازی به خدا ندارد دوم اینکه کریستف خداست و مانعی بر سر راه آزادی بشر( قهرمانی بشر و دوره فرد محوری در جهان)

◀رهایی از تکنولوژی یا تسلط رسانه ها به وسیله اراده فردی
  همان طوری که در نکات قبل هم اشاره شد. اراده فردی به شدت در ترومن قوت می گیرد به گونه ای که همه چیز و حتی رهایی از بند کسی که حال سمت خداگونگی دارد منوط به اراده انسان می شود. رهایی از بند رسانه ها و تکنولوژی به طور کامل توسط اراده انسانی صورت می گیرد. هیچ نشان و اثری از وجود دیگری نیست.

◀بریدن از ماورا و فرا انسان
  در نمایش ترومن گویی همه چیز در دنیا رقم می خورد. انسانی بریده از ماورا در ترومن به تصویر کشیده می شود. انسانی که در درگیری های ذهنی خود و درگیری با محیط خود است و گویی خدا و یا به معنای عام تر هیچگونه ماورای انسان وجود ندارد. بدین معنی که اگر حتی دنیایی برای فرد ساخته شده با این دنیا خود ساخته دست بشر است وهمه چیز در یک دنیای انسانی خلاصه شده است.

◀پرداختن مبالغه آمیز به قدرت رسانه ای و تکنولوژیکی غربی
  مبالغه و اغراق در زمینه سلطه رسانه از دیگر نکات منفی فیلم نمایش ترومن است. نمایش ترومن با پرداختی مبالغه آمیز و اغراق شده ودر برخی جاها غیرواقعی به زندگی رسانه زده امروز به نوعی در القای ترس و یک نوع رعب و وحشت انسان از توان رسانه ای غرب موثر است. قدرت فوق العاده رسانه ها می تواند برای مردمان به خصوص سرزمین ما که اکنون قدرت رسانه ای به مراتب کمتری دارند باعث سرخوردگی و شکست گردد.

آیات و روایات مرتبط
1- اعْلَمُواْ أَنَّمَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِینَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَیْنَکُمْ وَ تَکَاثُرٌ فِى الْأَمْوَ الِ وَالْأَوْلاَدِ کَمَثَلِ غَیْثٍ أَعْجَبَ الْکُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ یَهِیجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرّاً ثُمَّ یَکُونُ حُطَاماً وَفِى الْأَخِرَةِ عَذَابٌ شَدِیدٌ وَ مَغْفِرَةٌ مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَ انٌ وَمَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَآ إِلَّا مَتَاعُ الْغَرُورِ (سوره حدید آیات 20)
 بدانید که زندگانى پستِ دنیا، چیزى جز بازى و سرگرمى و زینت‏طلبى و فخر فروشى در میان خود و افزون‏طلبى در اموال و اولاد نیست، همانند بارانى که گیاه آن، کشاورزان را به شگفتى وا دارد، سپس خشک شود و آن را زرد بینى، سپس کاه شود و در آخرت، عذابى شدید و مغفرت و رضوانى از جانب خداوند است و زندگانى دنیا جز کالاى غرور نیست.
2- نَحنُ أَقرَبُ الیهِ مِنْ حَبْلِ الوَرید
ما ازشاهرگ او به او نزدیک تر هستیم.( آیه ۱۶ سوره ق)
3- وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَلْیُؤْمِنُواْ بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ
و هر گاه بندگان من، از تو در باره من بپرسند، [بگو] من نزدیکم، و دعاى دعاکننده را- به هنگامى که مرا بخواند- اجابت مى‏کنم، پس [آنان‏] باید فرمان مرا گردن نهند و به من ایمان آورند، باشد که راه یابند.( سوره : البقرة آیه : 186)

نمره نهایی از لحاظ تربیتی

مطالعه بیشتر
هنگامی‌که ترومن پس از گذشت بیش از 30 سال از حقیقت آگاه می‌شود، می‌کوشد تا به هر نحو ممکن حتی تا پای از دست دادن جان، خود را از این معرکه نجات بخشد. او سرانجام در سکانس پایانی فیلم با ورود به درون تاریکی و محیطی که نه خود و نه خالقش از چگونگی وضعیت آن آگاهی دارد، ثابت می‌کند که می‌تواند و در حقیقت برای یافتن آزادی و سعادت باید به پروردگار نه بگوید. استفاده از سکانس‌هایی که در آن، مدیر شبکه تلویزیونی، طلوع و غروب خورشید و ماه، وزش باد و باران و تولید رعدو‌برق را در اختیار دارد، همچنین از میان آسمان و ابرها با ترومن صحبت می‌کند و تأکید بر این جمله که من از خودت به خودت نزدیک‌تر هستم، همگی بر پروردگار بودن فرد مذکور تأکید می‌کند. نمایش ترومن در حقیقت تأکیدی مجدد بر باور نبرد میان پروردگارو انسان برای دستیابی انسان به علم و دانش است که برگرفته از یکی از مشهورترین افسانه‌های یونانی یعنی نبرد میان زئوس و پرومته است. براساس این افسانه، پرومته خدای عقل و شکوفایی و خردورزی، به دلیل دزدیدن آتش (نماد بصیرت و آگاهی) و اهدای آن به انسان به فرمان زئوس – خدای خدایان کوه المپ – در صخره‌های قفقاز با زنجیرهای هفائیستوس (خدای آتش و آهنگری) به بند کشیده شده است تا هر صبح عقابی جگر او را در‌آورد و شب هنگام دوباره سلامت خود را بازیابد و این عمل تا آن جا ادامه یابد که پرومته از رفتار خود پشیمان گردد. این فرمان مجازات به آن دلیل صادر شد که انسان با دستیابی به علم و دانش، دیگر گوش به فرمان خدایان نخواهد داد.

برای دانلود فیلم نمایش ترومن با لینک مستقیم کلیک کنید