عاشقانه های یک مادر در انتظار فرزند رزمنده اش

 

اطلاعات فیلم

 ◀نام: شیار143

 ◀کارگردان: نرگس آبیار

 ◀زمان: 94 دقیقه

 ◀کشور سازنده: ایران

 ◀سال ساخت: 1392

جامعه هدف

 ◀نوجوان

 ◀جوان

 ◀بزرگسال

مفاهیم مرتبط

 ◀ایثار

 ◀جهاد و شهادت طلبی

 ◀انتظار

 ◀عشق و محبت

 ◀رشد و تکامل

 

خلاصه داستان

زنی روستایی به نام «الفت»  15 سال از فرزندش «یونس» که به جنگ رفته بی خبر است و پیوسته به دنبال نشانی از او می گردد. هر جایی که می تواند سر می زند. نزد هر کسی که می تواند نشانی از فرزندش داشته باشد می رود. اما هیچ نشانی نمی جوید. در این راه گاهی با اخباری که به دستش می رسد امیدوار می شود و گاهی به مرز ناامیدی صد در صد می رسد. الفت رادیویی را که یادگار یونس است روز و شب، همراه دارد تا بلکه خبری از فرزندش بشنود؛ رادیویی که 15 سال آزگار روی موج عراق است. یونس که تمام امید الفت است در ترم اول دانشگاه ودر شرایط که قرار است با دختر خاله ازدواج کند به جنگ رفته است و این داغ افت را مضاعف می کند. الفت گویی در این سال ها همراه با کوره ذوب مس که در جای جای فیلم به نمایش گذاشته می شود ذوب می شود و به پختکی یا به عبارت بهتر به کمال می رسد. در این راه دل از دنیا می کند و زمانی این انتظار به پایان می رسد که الفت دل از رادیو می کند و آن را از کمر خود باز می کند در این صورت است که پیکر یونس شهیدش را به وطن می آورند و در پایان الفت یونسش را که اکنون تعدادی استخوان بیشتر نیست و در کفنی سفید پیچیده شده است به سال کودکی خردسال که در قنداق باشد به آغوش می کشد.

ارزش های بازنمایی شده در فیلم

نکات مثبت

◀انتظار مظلومانه مادران شهدا همراه با کرامت انسانی
الفت در شیار 143 با بازی خیره کننده مریلا زارعی تا حدود بسیار زیادی به مادران شهدا نزدیک می شود. الفت به خوبی نگاه های یک مادر مهربان و دلسوز را برای مخاطب تداعی می کند. گفتگوهای سرشار از عاطفه مادری او با یونس در معدن بسیار خوب از کار درآمده است و برای مخاطب ما کاملا قابل پذیرش است. مادری که در شیار 143 به تصویر کشیده می شود سرشار از کرامت انسانی است. ما برای بدبختی های الفت در فیلم گریه نمی کنیم بلکه برای مادری در اوج کرامت انسانی و بدون هیچ گونه حالت رقت باری متاثر می شویم.

◀تاثیرات شهدا در زندگی دیگر انسان ها
نباید تاثیرات شهدا فقط در برهه زمانی حضورشان مورد بررسی قرار گیرد بلکه تاثیرات شهدا محدود به زمان خاصی نیست. جوانی که از تهران به عنوان سرباز به منطقه آمده است اکنون تحت تاثیر روح پاک یونس است. او به واسطه آمدن به منطقه کم کم تعلقات شهری خود را کنار گذاشته و به آرامش رسیده است و با دیدن روح یونس به اوج خود می رسد. شهدا هنوز هم سبب ساز تحول انسان هایی می شوند که شاید تصورات ما هم بدان جا نرسد.

◀نماز و مناسک عبادی
تاکید الفت بر نماز اول وقت برای یونس و نمازهای خودش از دیگر نکته های قابل تامل فیلم است. شیار 143 بارها به صورت مستقیم و غیر مستقیم به نماز و راز و نیاز با پروردگار اشاره می کند.

◀رفتن با عشق به پیشواز شهادت
شهدا با عشق به پیشواز شهادت رفته اند و این در تاریخ دفاع مقدس ما امری خدشه ناپذیر است. اصرار برخی که می خواهند خلوص نیت رزمندگان را زیر سوال ببرند به جایی نخواهد رسید. البته شاید در این بین کسانی را بتوان یافت که به دلایل خاص به جنگ رفته باشند اما نباید اکثریت و قریب به اتفاق رزمندگان که با نیت خالص و برای دفاع از آرمان های امام و انقلاب به جنگ دشمن بعثی رفته اند نادیده گرفته شوند.

◀سیر و سلوک مادر شهید در طول قصه
مراحل استخراج  و ذوب مس همراه با مراحل سیر وسلوک الفت پیش می رود. الفت در طول داستان پخته می شود و هنگامی می تواند با جنازه پسرش روبه رو شود که از او دل بریده باشد. هنگامی می تواند با یونس رو به رو شود که پختگی لازم را برای دیدار فرزند شهیدش پیدا کرده باشد. مس درون الفت ذوب می شود تا درونش آشوب گردد و پس از آن به آرامش پس از طوفان برسد. آرامشی که حاصل کامل شدن الفت در این سیر به سمت بریدن از تعلقات است. مس درون الفت آنگاه طلا می شود که وقتی یونس را در خواب می بیند به او بگوید چرا حالا آمده ای؟ آنگاه طلا می شود که رادیو را از کمر باز می کند؛ رادیو که نماد وابستگی او به یونس سفرکرده اش شده است. بازکردن رادیو از کمرش مصادف با آمدن فرزند شهیدش می شود. یونس مادر را به کمال می رساند آن گاه بر می گردد. آن گاه است که قالی دست بافت کامل می شود. آن وقت که الفت از بالا نرفتن قالی گلایه می کند در واقع تردید ها و آشوب های درونی خود را بیان می کند و آن گاه که خود به آرامش می رسد قالی هم تمام می شود و این پایان آرامش بخش و زیبای آبیار برای شیار 143 است.

◀شرایط سخت و مشقت بار دل بریدن
نباید تصور کرد کسانی که در جبهه های جنگ جان فشانی کردند به راحتی از شهر بریده و به خط مقدم رفته اند. هر کدام داستانی دارد که پرداختن به آن چند فیلم سینمایی خواهد شد. هر کدام عشقی احتمالا داشته است! خانواده ای داشته است و هزار تعلق دیگر به دنیا که برای رفته به سفری که بازگشت از آن معلوم نیست می بایست از این ها دل ببرد. ساده انگاری است که این امر را آسان بدانیم. دل بریدن از هرکدام این موارد بسیار سخت و طاقت فرساست. شاید برای درک چنین شرایط مشقت باری باید هرکس در این شرایط قرار بگیرد و خود را در جای آن ها قرار دهد.

◀زندگی خانوادگی
خانواده به عنوان هسته اولیه شکل گیری زندگی در کشور ما بسیار حائز اهمیت است. پرداختن درست به آن می تواند نسل آینده انقلاب را تضمین کند و نپرداختن به آن به همان اندازه مضر خواهد بود. خانواده ای پرمحتوا و اسلامی است که هسته مرکزی پرورش انسان ها برای جامعه اسلامی و ایمانی است و تقویت این نهاد می تواند جامعه را تقویت کند. جامعه ما به عنوان جامعه ای که هنوز خانواده در آن حرف اول را می زند باید به این داشته خود توجه کند. چراکه عدم توجه به آن می تواند تبعات جبران ناپذیری برای جامعه ایرانی داشته باشد.

◀حجب و حیا
از دیگر نکات مهم و قابل ذکر شیار 143 حجب و حیای دوست داشتنی خانواده های روستایی است. حجب و حیایی که ریشه در زندگی و خانواده سنتی ایرانی دارد. حد و حدود شرعی به میزان زیادی رعایت می شود و زن گرچه دوشادوش مرد به کارهای منزل مبادرت می ورزد اما هیچ گاه نه نقش مادری خود را فراموش می کند و نه ذره ای از حجب و حیای او کاسته می شود. درواقع نوع تعاملات با مرد های بیگانه و موارد مشابه آن نوعی حجب و حیای آَشنا را در خانواده های اصیل ایرانی برای مخاطب به نمایش می گذارد. مخاطب قطعا از چنین حیایی لذت می برد و این نیاز جامعه امروز ماست.

◀خوف و رجا
هنر آبیار در پرداخت شخصیت الفت (که البته بازی هنرمندانه بازیگر این نقش در این مورد بسیار کمک کرده است) در نگه داشتن او بین خوف و رجا و حرکت های شخصیتی وی در این بین به نمایش گذاشته می شود. گویی تمام قصه شیار 143 حرکت های الفت از خوف به رجا و از رجا به خوف است. این دوگانگی هر انسانی را به کمال خواهد رساند. امیدوار می شود، ناامید می شود، دوباره امیدوار می شود و چه زیباست این خوف و رجا. در واقع سلوک الفت در بین همین خوف ورجا ها شکل می گیرد و او را سبک بار می سازد.

نکات منفی

◀نبود و یا کمرنگ بودن المان های انقلاب اسلامی
شیار 143 ما را با یک خانواده شهید روبه رو می کند که کمترین نشانه ای از انقلاب اسلامی دارد. دریغ از عکس امام ویا مواردی نظیر آن که در خانه و یا حتی اتاق شهید دیده شود. جنگ و دفاع مقدس ما بدون این نشانه های انقلابی بی هویت می شود. آبیار هرچند می کوشد خانواده شهید را مومن و از قشر متوسط الایمان ومعمولی جامعه نشان دهد اما این مسئله نمی تواند توجیهی برای نپرداختن به دیگر المان های انقلاب اسلامی باشد. نپرداختن به چنین ویژگی هایی های می تواند تبعات خطرناکی مانند گرفتار شدن در برداشت های سکولار مآبانه را به همراه داشته باشد. به نظر می رسد نپرداختن به چنین مواردی ناشی از بی توجهی کارگردان بوده است و هیچ قصد و غرضی از این کار دنبال نشده است. اما باید گفت جنگ بی امام و انقلاب نه تنها برای ما بلکه برای تمامی خانواده های شهدا کاملا بی هویت و بیهوده خواهد بود.

آیات و روایات مرتبط
قالِ عَلَىٌّ علیه السلام عَنْ قولِ رَسُولِ اللّه صلی الله علیه و آله: ... وَیَقُولُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ اَنَاَ خَلیفَتُهُ فى اَهْلِهِ وَ مَنْ اَرْضاهُمْ فَقَدْ اَرْضانى وَ مَنْ اَسْخَطَهُمْ فَقَد اَسْخَطَنى.
حضرت امیر علیه السلام در ادامه حدیثى مفصّل که در باب مقام شهید از قول رسول خدا بیان داشته اند مى فرماید: خداوند مى فرماید من جانشین شهید در خانواده او هستم، هرکس رضایت آنها را جلب کند رضایت مرا جلب کرده و هرکس آنها را به خشم آورد مرا به خشم آورده است.

                                            نمره از لحاظ تربیتی