فیلم بهتر

برای بهتر دیدن فیلم‌های بهتر...
  • ۰
  • ۰

گلچهره

 

مظلومیت دین و فرهنگ در چنگال تکفیر و افراط گرایی!
 



اطلاعات فیلم
 

 ◀نام: گلچره

 ◀کارگردان: وحید موسائیان

 ◀زمان: 100 دقیقه

 ◀کشور سازنده: ایران

 ◀ژانر: اجتماعی

جامعه هدف
 ◀نوجوان

 ◀جوان

 ◀بزرگسال

مفاهیم مرتبط
 ◀عشق

 ◀تلاش

 ◀پشتکار

 ◀امید

خلاصه داستان

 

اشرف خان صاحب سینمای کابل است که پس از سقوط دولت کمونیستی نجیب‌الله و تسلط مجاهدین بر کابل می‌خواهد سینمایش را بازسازی کند اما یکپارچگی دولت دیری نمی‌پاید و جنگ‌های داخلی بار دیگر از خرابه‌های کابل سر برمی‌آورد و این جنگ به فیلم‌خانه ملی افغانستان نیز راه می یابد، جایی که تاریخ تصویری یک ملت در آن نهفته است. تکفیری ها و افراط گرایان بر اوضاع مسلط می شوند و تا جایی که می توانند اثرات فرهنگ این کشور را نابود می کنند حتی اشرف خان را به جرم داشتن سینما اعدام می کنند. اما دیری نمی پاید که اینان هم از بین می روند و دوباره روزگار آزادی فرهنگی فرا می رسد.


ارزش های بازنمایی شده در فیلم

موارد مثبت

 

دارابودن موضوعی علمی و فرهنگی
برخلاف تصور در حجم وسیعی از فیلم های تولید شده موضوعات علمی و فرهنگی معمولا مورد توجه قرار نمی گیرد اما در گلچهره فرهنگ به معنای واقعی کلمه موضوع قرار گرفته است. در واقع دغدغه های فرهنگی مربوط به چگونگی تقابل و تعامل با مظاهر فرهنگی و تمدنی وارداتی به عنوان موضوع اصلی این فیلم مورد توجه قرار گرفته است. 

نگاه بین المللی با به تصویر کشیدن کشورهای اسلامی
وجود نگاه های بین المللی و استفاده از فرصت های فرهنگی موجود در کشورهای دیگر به خصوص کشورهای اسلامی منطقه یکی دیگر از نکات و ویژگی های مثبت گلچهره است. گلچهره با پرداختن به یک موضوع که حتی الان هم به عنوان یک موضوع حساس در کشورمان قابل بررسی است در یک کشور دیگر و با فرهنگ دیگر هم بر زیبایی کار افزوده است و هم می تواند موجبات تعامل فرهنگی با کشور های نزدیک و همسایه را فراهم کند. ما نیاز داریم دایره تعاملاتمان را باکشورهایی که قرابت فرهنگی و دینی داریم در شرایط حساس کنونی افزایش دهیم.

مقایسه ایجاد شده بین وضعیت ایران و کشورهای همسایه
به طرز ناخودآگاه و یا با قصد سازندگان اثر بین ایران و یا به عبارت دیگر بین وضعیت فرهنگی ایران با کشوری که فیلم در آن می گذرد مقایسه ای ایجاد شده است و تفاوت وضعیت فعلی ایران و سطح فرهنگی آن با کشور همسایه کاملا به تصویر کشیده شده است و تلاش برای نمایش فیلم های ایرانی در فیلم هم نشان از مراودات فرهنگی نزدیک دو کشور دارد و هم سطح بالای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران را در مقایسه با افغانستان نشان می دهد.

مخالفت با فحشا و نه مخالفت با سینما
بیان تلویحی این سخن از امام خمینی(ره) که ما با سینما مخالف نیستیم با فحشا مخالفیم در فیلم نشان از دید درست و بدون ایراد سازندگان در مورد نحوه تعامل با سینما دارد و یا لااقل می تواند نشان از نظریات درست سازندگان گلچهره داشته باشد. در واقع پرداختن به دور شدن فحشا از سینما مخالفت با بخش عمده ای از سینمای رایج در غرب است. پس نمی توان سینمای به کار گرفته شده در کشورهای اسلامی و با فرهنگ های بومی و منطقه ای را همان سینمای مصطلح دانست وباید از لحاظ محتوایی و کیفی با جدیت مورد بررسی قرار گیرند.

بیان سنت های دینی مردمان افغان
یکی دیگر از نکات قابل بیان در گلچهره بیان برخی سنت های مردم افغان است که اغلب از دین و مذهب این مردمان ناشی می شود. مثلا جدا نشستن زنان و مردان در سفره ناهار نمونه ای از این سنت های حسنه است که مخالف با اختلاط زنان و مردان حتی آَشنایان است. حتی نشان دادن نمازجماعت که در جمع سه نفره در فیلم اقامه می شود از دیگر نکات قابل بررسی و مثبت در گلچهره است. از این موارد گذشته بیان سنت ها و پرداختن به برخی مشکلات مردم افغان در امروز سینمای ایران خود به تنهایی می تواند به عنوان یک نکته مثبت برای یک فیلم به حساب بیاید.

تقبیح تکفیر و افراطی گرایی دینی
از دیگر مسائل مطرح شده در گلچهره تقبیح تکفیر و افراطی گرایی است. تکفیری هایی که نه به فرهنگ رحم می کنند و نه به مردمان بی پناه. در واقع تکفیر و افراطی گرایی که به نام دین در برخی کشورها امروز هم دوباره سربرآورده است و جنایات عجیب و غریبی را به بارآورده است به عنوان آفتی کشنده در فیلم تقبیح شده است. به بهانه های واهی و بانگاه های صفر و یکی باعث نابودی زیرساخت های فرهنگی یک ملت می شوند و افراد مرتبط با چنین کارهایی را از لب تیغ می گذرانند.

برای اصلاح فرهنگی در جنگ فرهنگی شهید لازم است
جبهه فرهنگی و یا همان جنگ نرم برای رسیدن به اهداف خود نیازمند افرادی است که تا پای جان در این راه ایستادگی نمایند و حاضر باشند خون خود را فدای این راه گردانند. تصویر کردن اشرف خان که در انتهای فیلم جان خود را در راه اعتلای فرهنگ کشورش فدا می نمایند با بازی بسیار خود مسعود رایگان کامل و به جا درآمده است. کسی که در راه زنده نگهداشتن میراث فرهنگی کشورش در برابر تکفیر ایستادگی می کند و البته جانش را هم در این راه می دهد. در واقع هزینه های راه سعادت و اعتلای فرهنگی باید پرداخت شود.

احساس افتخار و غرور فرهنگی برای ایرانیان
هنگامی که افتخار مردم و فرهنگ دوستان افغان را به فیلم ها و فرهنگ ایرانی می بینیم و هنگامی که کسی از ایران برای راه اندازی آپارات که می توان آن را نماد موتور فرهنگی افغانستان در فیلم دانست می آید. و وقتی که سخن از فیلم های سطح بالای ایرانیان و فرهنگ غنیشان در بین مردم افغان می شود قطعا هر بیننده ایرانی هنگام تماشای این فیلم احساس غرور می کند و نیاز مردمان افغانستان را به کمک دوستانه مردم ایران به نمایش می گذارد.

آثار فرهنگی هنرمندان هر دوره نشان دهنده سطح فرهنگ آن زمان جامعه
یکی دیگر از نکاتی که در این فیلم مورد توجه قرار گرفته است بحث هنرمندان است و بیان این نکته که آثار هنرمندان در هر دوره ای و سطح کیفی آن بیانگر سطح فرهنگ هر جامعه است. وقتی در جامعه ایرانی فیلم هایی با کیفیت و درست تولید می شود و هنرمندان آثاری درخور توجه تولید می کنند این نمایانگر سطح بالای فرهنگ آن کشور است که البته در این فیلم چندبار از فیلم های ایرانی و همچنین مکان هایی که به نحوی با فرهنگ ایرانی رابطه دارند یاد می شود.

امید بخشی و پایان امیدوارکننده
پایان فیلم در واقع رهایی از بند تکفیر است. برای مخفی ماندن فیلم ها از دست تکفیری ها دیواری جلو آنها کشیده می شود تا دیده نشوند و انتهای فیلم با خراب شدن این دیوار همراه است در واقع خراب کردن دگم اندیشی ها و تفکرات افراطی در انتهای فیلم به تصویر کشیده شده است. گویی هر گلنگ وضربه ای که بر آن دیوار در پایان فیلم زده می شود. میخی بر تابوت افراطی گرایی و داعشی مسلکی است به امید روزی که تمامی اینان ریش کن شوند. 

موارد منفی

همزمانی آزادی و حمله ناتو و امریکا به افغانستان
روند داستان به گونه ای پیش می رود که رهایی از بند بی فرهنگی و افراطی گرایی با حمله امریکا و ناتو به افغانستان همراه می شود. و به گونه ای آزادی با این حمله عجین می شود که باعث برخی برداشت ها در مورد اینکه حمله آن ها موجبات آزادی و رهایی از سنت است. گویی نجات دهندگان فرهنگ افغانستان آن امرکاییها و ناتو است درصورتی که می تواند چنین نباشد و یا چنین نشان داده نشود. وقتی تاکید فیلم بر روی سینمایی است که در هر صورت تحفه غرب است و آزادی این موضوع هم به همراه حمله آمریکایی ها صورت می پذیرد باعث ایجاد فضایی ضد شرقی و با رویکرد غربی در فیلم می شود.

چربیدن پرداختن به جنبه های مثبت سینما بردیگر جنبه ها
بدین معنی که سینما باید به طور جدی مورد بررسی قرار گیرد و جنبه های منفی آن مورد توجه جدی قرار گیرد. نمی توان به سادگی از کنار چنین مقوله مهمی گذشت و با تاکید بر جنبه های مثبت آن جنبه های منفی و اثر گذار سینما را از یاد برد. به طور کلی جهت فیلم به سمت جنبه های مثبت سینما (به عنوان یک مصداق البته) می چربد و به نظر می رسد امکان پخته تر شدن و بیان به دور از سوگیری هم در آن امکان پذیر بود.

التقاط سنت های پسندیده دینی با افراطی گرایی و تکفیر
در برخی تصاویر مثل صحنه سرک کشیدن دختر جوان از پشت پرده یا رابطه ای که پسر جوان به معشوقش دارد به نوعی سنت گریزی به تصویر کشیده است. در واقع این سنت ها از آن جمله سنت های درست و متناسب با حجب و حیای مردمان شرق است اما در این فیلم مورد شماتت قرار گرفته است. فرار از تکفیر و گرفتار افراطی گرایی نشدن یک بحث است و گرامیداشت و پاسداشت حجب و حیای مردمان این سرزمین بحث دیگر نباید این دو خلط شوند با باعث شود برخی سنت های پسندیده هم به ناحق مورد شماتت قرار گیرند.

حرکت سریع داستان در انتهای فیلم مانع فهم صحیح
تمام داستان در چند صحنه کوچک جمع و جور می شود و خاتمه می یابد به یک باره سال ها می گذرند و افراد به موهای بلند شده و رخساره با کودکی در بغل به پایان داستان می رسد. یعنی پس از چند سال می بینیم که موهای افراد بلند شده اند و این نشان از گذر زمان دارد و به شکلی کاملا یکباره و اصطلاحا نچست به پایان داستان می رسیم به نظر نگارنده داستان در انتهای مسیر خود جذابیت طول راه را ندارد و این حرکت سریع در انتهای داستان مانع از فهم صحیح و اثرگذاری حداکثری گلچهره شده است.

نپرداختن به قدرت تولید
یکی دیگر از نکاتی که می توان در مورد گلچهره بدان اشاره کرد مغفول نهادن قدرت تولید و ساختن در مردمان سرزمین افغانستان است در واقع آن چه که مشاهده می شود یک جور خودباختگی است که به تصویر کشیده شده است و به گونه مصرف زدگی در این مردم نهادیه شده است. شاید یکی از بهترین کارهایی که می توانست در این اثر گنجانده شود ایجاد روحیه تولید وغرور در این مردمان بود. مردمی که از سابقه فرهنگی غنی و پرباری برخوردارند چرا اکنون باید به عنوان مصرف کننده صرف قلمداد شوند برخی باید در جهت مولد بود تلاش کنند و خود را بازسازی نمایند.
 
نمره نهایی از لحاظ تربیتی6

 

 

  • ۹۴/۰۲/۱۱

نظرات (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی

پایگاههای مفید در حوزه نقد تربیتی فیلم