ادعای کمال در برابر کمال بی ادعایی

اطلاعات فیلم
 ◀نام: لیلی با من است
 
 ◀کارگردان: کمال تبریزی
 
 ◀سال ساخت: 1374
 
 ◀کشورسازنده: ایران

 ◀زمان: 90 دقیقه
 
 ◀گونه: دفاع مقدس

جامعه هدف
 ◀نوجوان
 
 ◀جوان
 
 ◀بزرگسال

مفاهیم مرتبط
 
◀کمال

 ◀ترس

 ◀شجاعت

 ◀رستگاری

 ◀تسلیم

 ◀اراده اللهی

  خلاصه داستان
 ◀صادق، فیلمبردار تلویزیون، به دلیل مشکلات مالی نیاز شدیدی به وام دارد. از طرفی همکارش به او توصیه می کند در صورتی که در سفر کوتاهی با یکی از افراد واحد فیلمبرداران تلویزیون به منطقه جنگی برود، خیلی راحت می تواند وام مورد نیازش را دریافت کند. صادق به رغم عدم تمایل به حضور در مناطق جنگی و ترس از محیطی ناشناخته، تصمیم به رفتن می گیرد و مدت 48 ساعت با همکارش کمالی عازم مناطق جنگی جنوب می شود. صادق با حضور در منطقه، در شرایطی کاملاً بیگانه با خود قرار می گیرد و این در حالی است که لحظه به لحظه، ناخواسته به خط مقدم نزدیک تر می شود؛ و هر لحظه تصورش این است که در حال دور شدن از خط مقدم است. به تدریج مشاهده آدم هایی که در جنگ حضور دارند، تلقی او را نسبت به جنگ تغییر می دهد و خودش نیز در نبرد با دشمن، سهیم می شود. صادق در چشم برهم زدنی خود را جلو تر از خط مقدم می بیند اما می خواهد برگردد وقتی به سمت ماشین حرکت می کند سیل گلوله به سمت ماشین سرازیر می شود اینجاست که پس از مدتی خود را تسلیم اراده خدایش می بیند و با او رازو نیاز می کند به خدا می گوید هر کاری خود می دانی انجام بده بر می گردد به عقب نمی رود و کمک کار پیرمرد آر پی جی زن می شود. در واقع اکنون صادق ترسوی قصه ما شکارچی تانک شده است.صادق مجروح و به بیمارستان منتقل می شود، اما برای بازگشت به جبهه اعلام آمادگی می کند.

  ارزش های بازنمایی شده در فیلم
 نکات مثبت
 ◀دفاع مقدس
لیلی با من است با زبانی شیرین به دفاع مقدس می پردازد. این زبان شیرین و معمولی باعث به وجود آمدن صحنه های تاثیر گذاری در فضای جنگی فیلم شده است. تبریزی در لیلی با من است سعی می کند از زاویه ای نو به دفاع مقدس بپردازد و اندکی از فضایی که موجب ساخته شدن آثاری با شباهت های زیاد می شده است فاصله بگیرد. او فردی را روایت می کند که از روی ناچاری به جنگ می رود با اینکه هیچ گاه دوست نداشته چنین کاری بکند وحتی از جنگ به شدت ترس و واهمه دارد. البته مجموع فیلم و اتفاقات آن تا آخر باعث می شود که دفاع مقدس و پرداختن به آن را از نکته های اصلی مثبت فیلم بشمار آوریم.دفاع مقدس به خودی خود یک نکته مثبت برای هر فیلمی است که منصفانه به آن بپردازد و زوایای پنهان و آشکار آن را بیان نمایدو بتواند دفاع هشت ساله جوانان این مرزو بوم را که در راه آرمان های امام و انقلاب کردند به نسل های بعد به بهترین شکل ممکن منتقل سازد.

 ◀سیر رو به کمال
سیر رو به کمال در فیلم از دیگر نکات مثبت و قابل دفاع فیلم است. مشکینی با بدترین حالت پای در مسیری می نهد که ترس تمام وجودش فرا گرفته است اما هرچه جلو تر می رود هرچه به خط مقدم جبهه نزدیک می شود به خط مقدم رابطه خود با خدای خود نزدیک می شود. در این راه کم کم تغیر می کند و لباس و سربند و پلاک و ... رزمندگان را می پوشد و در آرایشگاه بسیجیان هم خود را اصلاح می کند! پس از آن است که به سمت خط مقدم و بلکه جلو تر از آن رهسپار می شود و کمال صادق ما در فیلم لیلی با من است پنجاه متر جلو تر از خط مقدم اتفاق می افتد و سیر رو به کمال صادق مشکینی از ابتدای فیلم تا انتهای فیلم و حتی در لحظه بیمارستان و تصمیم به بازگشت به جبهه ادامه می یابد.

 ◀تاثیر همنشینی با خوبان خدا
همنشینی با خوبان خدا از توصیه های اکید دینی ماست. نکته قابل ذکر دیگر همنشین شدن نقش اول داستان با خوبان خدا در جبهه است. آن جا افرادی را می بیند که آن قدر خوب و نجیبند که شیفته شان می شود. نشست و برخاست با آنان گویی اندک اندک روی او تاثیر می گذارد گویی فضای دوشت داشتنی جنگ و جبهه در عین خطرات و سختی های فراوانش او را تحت تاثیر قرار داده است افراد مختلفی را که می بیند از پیرمرد آرپی جی زن تا آرایشگر و افرادی که در آرایشگاه به بی نوبت نشستن او بر روی صندلی اعتراضی نمی کنند همه و همه گویی دارند به او یاد می دهند. گویی همه برای او پیام دارند ویک آموزشگاه حرفه ای برای او ساخته اند.

 ◀تسلیم اراده و مشیت اللهی شدن
سیر داستان آنگونه پیش می رود که گویی صادق پس از اتفاقاتی که خلاف اراده اش می افتد می فهمد که باید کار را به خدا واگذار کند. استفاده از شعر اگر با من نبودش هیچ میلی به خوبی شرح حال و ماوقع دراین داستان است و نشان می دهد اگر اراده الهی بر این تعلق گرفته است که او را به جبهه و خط مقدم ببرد و رستگاری را در آن جا به کامش بچشاند ناشی از خود فرد است. بدین معنا که اگر اراده خدا برخلاف اراده صادق است نشان از حب خداوند به اوست. آنگاه که صادق این امر را متوجه می شود خود را تسلیم محض در برابر اراده ای فرای اراده خودش می بیند و آنجاست که دیگر برای رستگاری آماده شده است او ماشین آماده شده برای برگشتنش را رها می کند و به یاری پیرمرد آرپی جی زن که پنچاه متر جلوتر از خط مقدم است می رود و شکارچی تانک می شود وشاید شکارچی نفس خود شده است.

 ◀شجاعت و رشادت رزمندگان
یکی از افرادی که در بین راه و مسیر صادق مشکینی قرار می گیرد نوجوانی است که عشق جنگیدن دارد و به زور می خواهد در عملیات شرکت کند اما فرمانده از این کار جلوگیری می کند. کارگردان و نویسنده اثر سعی می کند در عین حالی که صادق ترسو را در ابتدای کار به ما نشان می دهد در کنارش به جوانان بی باکی که برای رفتن به عملیات حاضرند هرکاری بکنند هم بپردازد جوانی که یکی دو روز بعد باید ازدواج کند هنوز در جبهه است و حاضر است اگر نیاز باشد در این صورت هم جانفشانی کند و از جان خود بگذرد. این گونه موارد در فیلم در کنار داستان اصلی یک نوع تعدیل را برای مخاطب به همراه می آورد و التبه در سیر سلوکی صادق هم اثر گذار است.

 ◀تقدس بسیجی و کسی که در راه خدا می جنگد
صحنه زیبای سلمانی در این فیلم یکی از تاثیرگذار ترین قسمت های داستان است آنجا که آرایشگر سر صادق را می بوسد و می گوید سر بسیجی تبرکه خداشاهده بی وضو دست بهش نمی زنم. این قداست و تکریم بسیجی خیلی به جا و درست جا می افتد و این هم یکی از نکات تاثیرگذار بر روح صادق مشکینی در سیر کمالیش در فیلم است. قداست بسیجی و رزمندگان مورد اشاره قرار می گیرد وبه هیچ عنوان هم گلدرشت و شعاری نیست.

 ◀عدم قضاوت در مورد افراد به صرف ظاهر
ظاهر افراد نمی تواند بیان کننده تمامی باطن آن ها باشد. هرچند نمی توان رابطه ظاهر و باطن را انکار کرد اما بازهم نمی توان به صرف ظاهر درباره کسی اظهار نظر و قضاوت کرد. ظاهر و رفتار ظاهری متفاوت در کمالی و صادق مشکینی در پایان کاملا برعکس هم از آب در می آید. رفته رفته مشخص می شود که کمالی نه آن کمالی است که نشان می دهد و صادق هم کم کم به کمال خود می رسد. کمالی که انتظارش از او نمی رود.

 ◀کارخانه آدم سازی دفاع مقدس
دفاع مقدس کارخانه آدم سازی است و هنوز هم پس از سالها می تواند آدم ساز باشد. تاکید فیلم براینکه جنگ و جبهه را برای عده خاصی نشان ندهیم و دفاع مقدس را با نگاه آدم سازی آن هم به صورت طبیعی و تدریجی ببینیم از نکات قابل توجه لیلی با من است می باشد. اگر نگاه ما به دفاع مقدس نگاهی بیش از حد پاستورزیه شود آنگاه دایره اثر گذاری ما کمتر و کمتر خواهد شد و تنگ تر و تنگ تر می شود. هرچه این دایره تنگ تر شود افراد بیشتری بیرون می مانند و این برای ما خطرناک است چه بهتر است که جنگ را متعلق به همه بدانیم و امکان استفاده از آن را برای همه فراهم کنیم.

 ◀رستگاری در گذشتن از خود( درخط مقدم به رستگاری می رسد)
نقطه کلیدی فیلم در خط مقدم است. جایی که بی پرده گویی صادق در برابر خدای خویش قرار گرفته است و اینجا خط مقدم مبارزه با نفس است. گویی جهاد اکبر و جهاد اصغر برای صادق قصه ما توامان شده است و او بین رفتن و جان خود را نجات دادن بین ماندن و کمک کردن در جبهه کار را در صحنه ای زیبا که یکی از بهترین قسمت های فیلم است به خدا واگذار می کند. خداوند هم او را به ماندن می رساند. او در خط مقدم و حتی جلو از خط می ماند و می جنگد. در واقع پس از پیمودن مسیری نه به اراده خود بلکه به اراده پروردگارش در تصمیمی که خود او در آخر با اراده خودش می گیرد و در حالی که ماشین سالم است و می تواند برگدد برنمی گردد و می ماند به رستگاری نهایی خود می رسد و اینجاست که لیلی کار خود را کرده است.

 ◀نگاهی نو به پدیده دفاع مقدس
لیلی با من است نگاهی نو به عرصه دفاع مقدس دارد. نگاهی که مخاطبش طیف وسیع تری را در بر میگیرد. این نگاه سعی می کند براساس ویژگی های یک انسان کاملا معمولی و از دید او به دفاع مقدس نگاه کند. در این صورت است که قشر وسیعی از مخاطب را با خود همراه می کند چرا که مخاطب می تواند با شخصیت اصلی داستان همذات پنداری کند و با او همراه شود.در واقع در این نگاه سعی می شود همه چیز معمولی و عادی باشد و زیاد خبری از الگوسازی برای مخاطب حداقل در شخصیت اول داستان نیست اما پایان تاثیر گذار و درست فیلم می تواند یک مسیر وراه نرفته توسط مخاطب را برای او تصویر کند و پایان این راه و دردسرهای آن را برای او به تصویر بکشد. اینگونه است که در لیلی با من است با یک انسان معمولی با همان ترس های عامیانه اش از جنگ روبه رو هستیم و در پایان با موفق شدنش برای غلبه بر نفسش.

 ◀روند تغییرات تدریجی و هنرمندانه در شخصیت های داستان
از دیگر نکات مثبت این فیلم به می تواند به سیر تدریجی و هنرمندانه تغییر شخصیت ها اشاره کرد. در واقع شخصیت صادق و کمالی گویی در سیری خلاف هم برای مخاطب در حرکت هستند. کمالی رفته رفته برای مخاطب پایین می آید و صادق مشکینی رفته رفته برای مخاطب دوست داشتنی تر و بهتر می شود. مشکینی به یک باره متحول نمی شود و عابدو زاهد نمی گردد بلکه تحت شرایطی کاملا منطقی و درست به نقطه پایانی می رسد. حتی مخاطب در صحنه آخر نمی تواند پیش بینی کند که الان او می ماند و به پیرمرد کمک می کند. اما او آنجا به شکلی هنرمندانه در حال تحول است و برای مخاطب کاملا ملموس و قابل پذیرش می شود.

 ◀گفتگوهای صادقانه صادق با خدا
در جاهای مختلف صادق با خدای خودش صحبت می کند. گویی با خدا درگیری دارد و از او ناراضی است. با اندک امیدی برای بازگشت از خدا تشکر می کند و با نا امید شدن از بازگشت به حالت اول برمی گردد. این گفت و گوهای صادقانه او با خدا ادامه پیدا می کند. گفتگوهای دوست داشتنی او که بسیار ساده با خدایش دردودل می کند و از او شکایت می نماید. اما اوج این گفتگو ها کجاست در قسمت های پایانی فیلم که خود را تسلیم پروردگارش می یابد و می گوید خدایا هرکاری می خواهی با ما بکنی بکن تسلیم. گفتگوهای خصوصی او همین که صرف گفتگوست یک نکته مثبت است و اینکه در پایان به تسلیم می رسد نکته بارز و مثبت دیگری است.

 ◀نمایش طیف های مختلف افراد
تبریزی سعی کرده است طیف های مختلفی را سر راه صادق مشکینی قرار دهد و این از نکته های جالب و مثبت فیلم است. از جوانی که در شرف ازدواج است و چند روز دیگر مراسم عروسی دارد اما اصرار می کند که به عملیات برود تا آن پیرمرد آرپی جی زن که حالات عرفانی دارد. از آن کفاش مخلص تا سلمانی باحال و خوش اخلاق، از سید که همیشه در خط مقدم است تا بنای خانه صادق که او را هم در جبهه می بیند. آری همه و همه جور آدمی اینجا هست و برای همه هم جا فراوان پیدا می شود اراده می خواهد و گذشتن از خود.

 ◀استفاده هوشمندانه از طنز
اما از هرچه بگذریم از درون مایه طنز لیلی با من است نمی توان گذشت. طنزی که در خدمت قصه است و به زیبایی قصه را پیش می برد و مخاطب از آن لذت می برد. طنزی که سعی می کند حدود را رعایت کند و گرفتار لودگی نشود. بازی زیبا و تحسین برانگیز استاد پرستویی هم برزیبایی کار می افزاید. در واقع یکی از نمونه های بارزی که می توان به طنز در خدمت قصه اشاره کرد این اثر کمال تبریزی است. طنزی که گرفتار لودگی نمی شود و سعی می کند شریف باشد و کاملا در خدمت اهداف فیلم قرار بگیرد. طنزی که صادق را در بیشتر مواقع غیر طبیعی و عجیب و غریب نشان نمی دهد که آنگاه بتواند سبب خنده تماشاگر شود بلکه ما به همان صادق معمولی ( مشکینی) و اعمال و رفتار معمولیش می خندیم و گاها لبخند می زنیم.

نکات منفی
 ◀عدم وجود معادل تایید شده برای کمالی
یکی ازنکات منفی که در مورد فیلم می توان به اشاره کرد عدم وجود کمالی تایید شده است. ما عناصری که شباهت ظاهری با کمالی دارند زیاد داریم اما اگر در فیلم آنان را شماتت می کنیم بهتر بود که معادل مثبت آن هم در فیلم به نمایش گذاشته شود هر چند که در لحظات اندکی ما شاهد حضور او باشیم. قشر ریاکاری که آنگونه که می نمایند نیستند اما معادل او با همان ظاهر ولی باطن قابل قبول در جبهه ها بسیار موجود بوده است که ظاهرا مغفول مانده است.

 ◀حوادث ساده و ضعیف در قسمت انتهایی فیلم
در قسمتی که صادق به خط مقدم رسیده است یکسری اتفاقات می افتد که بعضا از زیبایی کار کاسته است و به هیچ وجه باورپذیر نیست. مثلا یک فرد پس از چند لحظه معلوم نیست از کجا می آید پیامی می دهد می گوید خودت تنها در برابر این همه تانک مقاومت کن بعد می رود. دوباره می آید همین را می گوید و می رود اصلا معلوم نیست از کجا می آِید اصلا به کجا می رود. چرا نمی ماند کمک کند کلا نمی چسبد به هیچ وجه قابل پذیرش نیست و به نظر می رسد ضعیف ترین جای فیلم هم از نظر فیلمنامه و هم از نظر کارگردانی همان جاست.

  آیات و روایات مرتبط

1- «ربکم أعلم بکم إن یشأ یرحمکم أو إن یشأ یعذبکم و ما أرسلناک علیهم وکیلا؛ »
«پروردگارتان به شما داناتر است، اگر بخواهد رحمتتان می کند یا اگر بخواهد عذابتان می کند، و ما تو را بر آنان وکیل نفرستاده ایم.»(اسراء آیه 54 )

2- الإمامُ الصّادقُ علیه السلام ـ لَمّا سُئلَ : بِأیِّ شَیء عُلِمُ المؤمنُ أ نّهُ مُؤمِنٌ ؟ ـ : بِالتَّسلیمِ للّه ِِ ، والرِّضا بما وَرَدَ علَیهِ مِن سُرورٍ وسَخَطٍ.

 

 

امام صادق علیه السلام ـ در پاسخ به این سؤال که : از کجا دانسته مى شود کسى مؤمن است؟ ـ فرمود : از تسلیم او در برابر خدا و خرسندیش به هر خوشى و ناخوشى که به او رسد .

نمره نهایی از لحاظ تربیتی

شما می توانید این فیلم زیبا را از اینجا دانلود نمایید